وقتی صحبت از تبلیغات آنلاین و بازاریابی دیجیتال می‌شود، اولین چیزی که ذهن صاحبان کسب‌وکار را درگیر می‌کند این است که ROI چیست و آیا هزینه‌ای که برای تبلیغات می‌پردازند واقعاً بازدهی دارد یا نه. تصور کنید بودجه زیادی را صرف یک کمپین تبلیغاتی کنید اما ندانید نتیجه‌اش چه بوده؛ این درست مثل پرتاب تیر در تاریکی است.
اینجاست که دو شاخص مهم، یعنی ROI و ROAS، به کمک شما می‌آیند. این معیارها ابزارهایی هستند برای اندازه‌گیری موفقیت تبلیغات و تعیین اینکه چه مقدار از سرمایه صرف‌شده دوباره به شما برمی‌گردد. خیلی از مدیران بازاریابی بارها می‌پرسند: «تفاوت ROI و ROAS چیست؟» یا «کدام یک برای تصمیم‌گیری اهمیت بیشتری دارد؟». در ادامه این مطلب، به زبانی ساده به سراغ این مفاهیم می‌رویم تا دید روشن‌تری نسبت به عملکرد کمپین‌های تبلیغاتی خود پیدا کنید.
ROI چیست؟
اگر می‌خواهید بدانید که ROI چیست باید بگوییم که (Return on Investment) ROI یا «بازگشت سرمایه» معیاری است که نشان می‌دهد یک کسب‌وکار در ازای هزینه‌ای که برای تبلیغات، توسعه یا هر فعالیت دیگری صرف کرده، چه میزان سود خالص به دست آورده است. درواقع، ROI به شما می‌گوید آیا سرمایه‌گذاری شما سودآور بوده یا خیر؟
فرمول اصلی محاسبه ROI:
برای مثال اگر شما 10 میلیون تومان روی یک کمپین تبلیغاتی سرمایه‌گذاری کنید و درنهایت 15 میلیون تومان سود داشته باشید، ROI شما 50% خواهد بود. این یعنی کمپین‌تان سودآور بوده و ارزش سرمایه‌گذاری داشته است.
درک ساده ROI: شبیه این است که بدانید وقتی یک دانه گندم می‌کارید، چند خوشه برداشت می‌کنید و آیا برداشتتان بیشتر از هزینه کاشت و نگهداری بوده یا نه.
ROAS چیست؟
در پاسخ به سوال ROAS چیست نیز باید گفت که (Return on Ad Spend) ROAS یا «بازگشت هزینه تبلیغات» یکی دیگر از معیارهای کلیدی در دیجیتال مارکتینگ است. برخلاف ROI که کل سرمایه‌گذاری را در نظر می‌گیرد، ROAS فقط میزان درآمد حاصل از هزینه‌های تبلیغاتی را بررسی می‌کند.
فرمول محاسبه ROAS:
مثال: اگر 5 میلیون تومان برای تبلیغات هزینه کنید و در نتیجه 20 میلیون تومان فروش داشته باشید، ROAS شما برابر با 4 خواهد بود؛ یعنی به ازای هر 1 تومان هزینه تبلیغاتی، 4 تومان درآمد کسب کرده‌اید.
درک ساده ROAS: شبیه این است که ببینید اگر برای یک بلندگو تبلیغ کنید، چند برابر هزینه‌ای که صرف تبلیغ کرده‌اید، از همان محصول فروش می‌روید.
تفاوت ROAS و ROI چیست؟
یکی از سوال‌های رایج در بازاریابی این است که تفاوت ROAS و ROI چیست؟ پاسخ ساده این است که:
- ROI نگاه کلی‌تری دارد و سودآوری کل سرمایه‌گذاری (تبلیغات + هزینه‌های جانبی + نیروی انسانی و …) را بررسی می‌کند.
- ROAS تنها به نسبت مستقیم درآمد به هزینه تبلیغات نگاه می‌کند.
به بیان دیگر:
- اگر می‌خواهید بدانید کل سرمایه‌گذاری‌تان به سود منجر شده یا نه → باید ROI را بررسی کنید.
- اگر می‌خواهید بدانید کمپین تبلیغاتی‌تان چقدر فروش مستقیم ایجاد کرده → باید ROAS را بررسی کنید.
چرا ROI و ROAS هر دو مهم هستند؟
خیلی از کسبوکارها اشتباه می‌کنند و تنها یکی از این شاخص‌ها را بررسی می‌کنند. در حالی که برای داشتن یک تصویر کامل، باید هر دو را کنار هم سنجید.
- ممکن است یک کمپین ROAS بالایی داشته باشد (یعنی فروش زیادی ایجاد کرده باشد)، اما وقتی هزینه‌های جانبی مثل تولید محتوا، حقوق تیم بازاریابی و کارمزد پلتفرم‌ها را در نظر بگیریم، ROI پایین یا حتی منفی باشد.
- برعکس، ممکن است یک کسب‌وکار در کوتاه‌مدت ROAS پایینی داشته باشد، اما با توجه به تأثیر کمپین در برندسازی و مشتریان وفادار آینده، ROI آن در طولانی‌مدت بالا برود.
مثال عملی برای درک بهتر تفاوت ROI و ROAS
فرض کنید یک آژانس تبلیغاتی برای یک فروشگاه اینترنتی کمپینی اجرا کرده است:
- هزینه تبلیغات: 20 میلیون تومان
- درآمد حاصل از کمپین: 80 میلیون تومان
- هزینه‌های جانبی (تولید محتوا، طراحی بنر، نیروی انسانی و …): 30 میلیون تومان
محاسبه ROAS:
ROAS=80,000,000 / 20,000,000=4
یعنی به ازای هر 1 تومان تبلیغ، 4 تومان درآمد کسب شده است.
محاسبه ROI:
ROI=80,000,000−(20,000,000+30,000,000) / 20,000,000+30,000,000 ×100= 60%
در این مثال، کمپین تبلیغاتی هم از نظر ROAS و هم از نظر ROI مثبت بوده، اما ROI به شما تصویر کامل‌تری از سودآوری داده است.
کدام شاخص برای کسب‌وکار من مهم‌تر است؟
جواب این سوال بستگی به نوع کسب‌وکار و هدف کمپین دارد:
- اگر می‌خواهید صرفاً بازدهی تبلیغات دیجیتال را بسنجید، بررسی ROAS کافی است.
- اگر می‌خواهید بدانید کل سرمایه‌گذاری شما در بازاریابی و تبلیغات چه سودی به همراه داشته، باید ROI را ملاک قرار دهید.
آژانس دیجیتال مارکتینگ ادوایس همیشه پیشنهاد می‌کند که برای داشتن تحلیل دقیق‌تر، هر دو شاخص را در کنار هم بررسی کنید تا هیچ بخشی از هزینه‌ها یا سودها از چشم شما پنهان نماند!
جمع‌بندی: ROI چیست و چه تفاوتی با ROAS دارد؟
در بازاریابی دیجیتال، تحلیل درست داده‌هاست که به موفقیت شما کمک می‌کند. دانستیم که ROI معیاری کلی برای سنجش بازگشت سرمایه است و کل هزینه‌ها و سودها را در نظر می‌گیرد. همچنین دیدیم که ROAS شاخصی دقیق برای اندازه‌گیری بازدهی تبلیغات است و تنها روی درآمد مستقیم از تبلیغات تمرکز دارد. درنهایت، پاسخ به این پرسش که تفاوت ROAS و ROI چیست؟ این است که ROI نگاه جامع‌تر به کل سرمایه‌گذاری دارد، در حالی که ROAS ابزاری سریع برای سنجش کارایی تبلیغات محسوب می‌شود.
اگر می‌خواهید کمپین‌های تبلیغاتی‌تان را بهینه کنید، پیشنهاد می‌کنیم از هر دو شاخص استفاده کنید تا تصمیم‌های بازاریابی‌تان دقیق‌تر و هوشمندانه‌تر باشند.
سوالات متداول
ROI چیست و چرا اهمیت دارد؟
ROI یا بازگشت سرمایه، شاخصی است که میزان سودآوری کل سرمایه‌گذاری شما را نشان می‌دهد. این معیار کمک می‌کند بدانید سرمایه‌گذاری شما ارزشمند بوده یا خیر.
ROAS چیست و در چه مواردی استفاده می‌شود؟
ROAS نشان می‌دهد که هر واحد پولی که برای تبلیغات خرج کرده‌اید، چه مقدار فروش مستقیم برای شما ایجاد کرده است. این معیار برای تحلیل اثربخشی کمپین‌های تبلیغاتی بسیار کاربردی است.
تفاوت ROAS و ROI چیست؟
ROAS صرفاً بازدهی تبلیغات را می‌سنجد، در حالی که ROI کل هزینه‌ها و سودآوری کلی کسب‌وکار را در نظر می‌گیرد؛ بنابراین ROI تصویر جامع‌تری از موفقیت مالی شما ارائه می‌دهد.
بیشتر بخوانید:
